Skansen "Grodzisko"
Jednym z najstarszych i najcenniejszych zabytków Sopotu jest wczesnośredniowieczny skansen Grodzisko. Nazywa się je „Górą Zamkową” lub „Patelnią”. Zlokalizowane jest na wysokim wzgórzu polodowcowym, przy ulicy Haffnera, od Zatoki Gdańskiej oddziela je około 400 metrów.
Badania archeologiczne
Przez wiele lat w tym miejscu prowadzone były badania archeologiczne, dzięki którym odsłonięto pozostałości dawnych chat, bram, palisady, a także wiele zabytków. Możliwe stało się odtworzenie dawnego grodu oraz warsztatów rzemieślniczych, które stały w tym miejscu ponad tysiąc lat temu. Po rekonstrukcji utworzono skansen archeologiczny, który promuje zabytki kultury, historie oraz wczesnośredniowiecznych Pomorzan, poprzez różnego rodzaju festyny i spotkania o charakterze edukacyjnym. Grodzisko jest szeroko znane zarówno w Polsce jak i na świecie.
Pierwsze badania tego miejsca rozpoczęły się już w 1885 roku. Prowadził je badacz niemiecki H. Conwentz. Za sprawą jego prac w roku 1907 miejsce wykupiono od władz miejskich i uznano za zabytek, który podlega ochronie. W 1934 roku W. La Baume prowadził prace wykopaliskowe z ramienia Miejskiego Muzeum Przyrodniczego i Archeologicznego w Gdańsku. Niestety materiał zabytkowy oraz dokumentacja jego pracy zaginęła podczas wojny. Kolejne wykopaliska prowadziło Muzeum Archeologiczne w Gdańsku pod kierownictwem A. Szymańskiej i A. Łukowej w latach 1961-1966. Później w latach 90 kierowała nimi A. Szymańska.
Grodzisko w Sopocie "od środka" (źródło: Wikipedia, autor: Tomasz Przechlewski)
Gród strażniczy
Historyczny, zachowany gród otoczony jest wałem w kształcie podkowy, otwartej w kierunku morza. Przypuszczalnie miejsce to było grodem strażniczym, mającym za zadanie obserwowanie przybrzeżnego pasa nadmorskiego. Działał on przed okresem pierwszych Piastów, prawdopodobnie do czasu powstania grodu gdańskiego, na koniec X wieku. Badania wykazały, że grodzisko trzykrotnie ulegało spaleniu i dwukrotnie zostało odbudowane. Odkryto także pozostałości budynków mieszkalnych, co znacznie przybliżyło życie ówczesnych ludzi.
Miejsce to służy popularyzacji historii. Podczas warsztatów dla dzieci i młodzieży szkolnej dawne czasy w tym miejscu ożywają i przenoszą nas w realia średniowiecznego grodu. Grodzisko każdego roku przyciąga do siebie tłumy turystów i pasjonatów tradycji oraz obyczajów zarówno słowiańskich jak i wikińskich z Polski i z zagranicy.