miejscowości nad morzem bałtyckim

W Jastarni znajduje się tzw. Ośrodek Oporu. Jest to zespół fortyfikacji, który miał na celu obronę Rejonu Umocnionego Hel od strony lądu. Został on utworzony w 1936 roku na północ od Jastarni w miejscu gdzie szerokość półwyspu wynosi około 450 metrów. Zespół Oporu miał się opierać głównie na schronach betonowych. W momencie wybuchu wojny fortyfikacje były gotowe do obrony jednak brakowało w nich fragmentów wyposażenia – części uzbrojenia oraz systemów wentylacji. Przez cały okres Obrony Wybrzeża trwały prace wykończeniowe, w tym czasie pozycji nie atakowano.

Schrony przeciwlotnicze

Gdy zakończyła się kampania wrześniowa Niemcy nadal utrzymywali Ośrodek Oporu Jastarnia w sprawności bojowej. Pełnił funkcje schronów przeciwlotniczych oraz posterunków obserwacyjnych. Po zakończeniu działań wojennych schrony dalej były przewidywane w planach obronnych. Wycofano je dopiero pod koniec lat 70. Ośrodek Oporu Jastarnia został uznany za zabytek 15 czerwca 1999 roku decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Fortyfikacje w 2000 roku przekazano do rąk cywilnych dzięki czemu możliwe stało się wykonanie prac konserwatorskich i powstrzymanie ich dewastacji.

W skład Ośrodku Oporu Jastarnia wchodzą cztery schrony główne oraz schrony lekkie. Pierwszym z głównych schronów jest „Saragossa” . Jest on ciężkim schronem bojowym z przeznaczeniem dla broni maszynowej. Zapewniał ochronę przed uderzeniem pocisku o kalibrze 220mm, podczas jednorazowego trafienia w konkretne miejsce. Był on wyposażony w dwa ckmy. Jego wnętrze zapewniało żołnierzom socjalne minimum. Poza pomieszczeniami bojowymi znajdowały się tu : toaleta, kwatera załogi, magazyn, maszynownia, akumulatorownia. W schronie utrzymywano nadciśnienie w celu ochrony przed bronią chemiczną.

Schron z bronią maszynową

Kolejnym z czterech schronów głównych jest „Sęp”. Podobnie jak Saragossa jest to ciężki schron bojowy z przeznaczeniem dla broni maszynowej. Został on zlokalizowany na plaży. Jego położenie sprawiało, że stawał się niezwykle trudny do zamaskowania. W celu zapewnienia większego bezpieczeństwa zastosowano w nim grubsze ściany niż w pozostałych schronach. Nie wpłynęło to jednak na zmianę klasy odporności i zapewniał on ochronę przed uderzeniem pocisku o kalibrze 220mm przy jednokrotnym trafieniu w to samo miejsce. W skład uzbrojenia wchodziły dwa ckmy. Wyposażenie techniczne było takie samo jak w innych obiektach.

Trzeci schron główny to „Sabała”. Także służył jako ciężki schron bojowy z przeznaczeniem dla broni maszynowej. Spełniał on rolę punktu dowodzenia pozycją. Jego wyposażenie było identyczne jak w przypadku Saragossy jednak powiększono uzbrojenie do trzech ckmów.

Ostatnim schronem głównym jest „Sokół”. Jest ciężkim schronem bojowym z przeznaczeniem dla broni maszynowej. Technicznie przypominał schron Sęp. Umiejscowiony został nad Zatoką Pucką. Jego zadaniem było zabezpieczanie pozycji od strony plaży.

Schrony lekkie

W skład Ośrodka Oporu weszły także schrony lekkie, których przeznaczeniem była pozycja drugiej linii oporu. Zapewniały bezpieczeństwo podczas jednorazowego trafienia pociskiem 155mm w to samo miejsce oraz przy wielokrotnym trafieniu pociskami 105mm. W skład uzbrojenia wchodził jeden ckm. Składał się on tylko z izby bojowej. Planowane było postawienie 4 obiektów. Jednak do rozpoczęcia wojny ukończono tylko jeden, a pozostałe ograniczyły się do fundamentów.

W 2005 roku powstał tutaj Skansen Fortyfikacji II Rzeczypospolitej im. Kontradmirała Włodzimierza Steyera. Wszystkie schrony odrestaurowano i stworzono ścieżkę dydaktyczną, odtworzone zostały przeszkody przeciwpancerne i przeciwpiechotne oraz okopy. Obok każdego obiektu znajduje się tablica informacyjna. Schron Sabała został przekształcony w muzeum, działa tu czynna w sezonie letnim ekspozycja wyposażenia i funkcjonowania fortyfikacji II Rzeczypospolitej. Muzeum funkcjonuje w myśl zasady „historii żywej”, wszystkich eksponatów można dotykać a robienie zdjęć jest wręcz obowiązkowe.